Klasične teorije emocija u svjetlu suvremenih empirijskih spoznaja

Knjiga “Klasične teorije emocija u svjetlu suvremenih empirijskih spoznaja” je strukturirana u šest poglavlja. U uvodnom dijelu su elaborirani koncepti emocija, afekt i raspoloženje. Afekt predstavlja nadređeni pojam koji obuhvaća emocije i raspoloženje. Prema tome, emocije bi predstavljale intenzivna afektivna stanja koja traju nekoliko sekundi, dok je raspoloženje difuzno stanje slabijeg intenziteta koje može trajati. S obzirom da su u knjizi u fokusu emocije, u tekstu koji slijedi su detaljno objašnjeni najvažniji teoretski pristupi koji objašnjavaju emocije i njihove manifestacije. Tradicionalni pristupi emocijama upotpunjeni su novim paradigmama, te dokumentirani brojnim empirijskim spoznajama, prvenstveno eksperimentalnim dokazima. U knjizi je najprije predstavljena teorija Williama Jamesa, koji je smatrao da emocionalne reakcije prethode i uvjetuju subjektivni doživljaj. Njegovo stajalište je osporavano od strane Waltera Cannona, koji je pretpostavio da se ove dvije komponente javljaju simultano. Iako novija istraživanja daju prednost Jamesovom tumačenju bitno je naglasiti da niti James, niti Cannon ne odgovaraju na fundamentalno pitanje nastanka emocija. Obje teorije su zapostavile ulogu kognitivnih procjena i kontekstualnih faktora u nastajanju emocija. Interes za psihologiju emocija oživljen je šezdesetih godina prošlog stoljeća kada je Schachter znanstvenoj zajednici “ponudio rješenje” debate između Jamesa i Cannona. Njegova teorija poznata kao dvofaktorska teorija emocija polazi od pretpostavke da su dva faktora ključna za pobuđivanje i nastanak emocija, a to su: fiziološka aktivacija i kognitivna interpretacija. Slijedi teorija facijalnog feedbacka koja polazi od pretpostavke da facijalne ekspresije mogu determinirati naše emocionalno stanje. U skladu sa ovom hipotezom, istraživanja su dosljedno pokazala da eksperimentalne manipulacije facijalnih ekspresija doista moduliraju ili induciraju odgovarajuće emocije. Teorije procjene (peto poglavlje) odgovaraju na ulogu kognitivnih procjena u objašnjenju emocionalnih manifestacija. U konačnici, teorija emocionalne kontaminacije zagovara ideju da osobe imaju sklonost da oponašaju i usklađuju ponašanje sa motoričkim i verbalnim reakcijama, facijalnim ekspresijama, intonacijom glasa, tjelesnim pozama i pokretima drugih osoba.