O glagolskom aspektu u prijevodima na italijanski jezik romana Ive Andrića Travnička hronika

U ovoj smo knjizi predstavili načine izražavanja glagolskog aspekta u bosanskom i italijanskom jeziku. Uporednom analizom romana Ive Andrića Travnička hronika i dva prijevoda ovog romana na italijanski jezik, posmatrali smo na koji je način Andrić označio glagolski aspekt, a zatim smo evidentirali i analizirali ekvivalente ove glagolske kategorije u italijanskom jeziku za koje su se opredijelili prevodioci Luigi Salvini (1961. godine) i Dunja Badnjević (2001. godine). Riječ je o gramatičkoj kategoriji koja nema u potpunosti istu upotrebnu vrijednost u slavenskim jezicima (kakav je bosanski, odnosno srpskohrvatski jezik, na kojem je Ivo Andrić napisao svoj roman) i u romanskim jezicima (kakav je italijanski jezik, na koji su urađena dva prijevoda Andrićevog romana). To je zbog toga što postoje bitne razlike u glagolskim sistemima navedena dva jezika. Na osnovu komparativno-kontrastivne analize sintaksičke i stilske upotrebe glagolâ i glagolskih vremena, oblika i načina u Andrićevom romanu Travnička hronika i u dva prijevoda ovog romana na italijanski jezik, te na osnovu pojedinih morfosintaksičkih, leksičkih i frazeoloških karakteristika bosanskog (srpskohrvatskog) i italijanskog jezika, posmatrali smo sličnosti i razlike u načinu izražavanja trajanja glagolske radnje u vremenu, a nastojali smo uočiti i postoje li i koje su granice prevodivosti, odnosno interpretacije glagolskog aspekta na italijanskom jeziku. Ispitivanjem karakteristika glagolskog aspekta u italijanskom jeziku (na osnovu interpretacije prevodilaca) u njegovoj interakciji sa bosanskim (srpskohrvatskim) jezikom, zaključili smo da se vrste svršenog i nesvršenoga glagolskog aspekta mogu izraziti upotrebom sljedećih kategorija: svršeni i nesvršeni glagoli; odgovarajuće glagolsko vrijeme, glagolski oblik i glagolski način; posebna leksička sredstva i morfološki elementi kojima se ističe semantički i aspekatski karakter glagola. Uočili smo i upotrebu raznovrsnih sintaksičkih sredstava (aspekatski glagoli, perifrastične glagolske konstrukcije) kojima se ističu posebne nijanse vršenja ili izvršenja radnje, ali se u ovoj knjizi nismo bavili njihovom analizom.