Stil u psihologiji : teorije i istraživanja

U ovome radu propitan je konstrukt stila u psihologiji. U teorijskom dijelu predstavljeni su i analizirani psihološki okviri razumijevanja i pojmovna određenja; integrativni stil-modeli; Teorija mentalnog samo-upravljanja kao jedna od reprezentativnih stil-teorija. Argumentirano je u prilog hipotezi o podudarnosti-značaju i primjeni saznanja o stilovima mišljenja, inteligenciji i ličnosti u učenju i poučavanju, osobito poticanju kreativnog mišljenja. Empirijski dio sadrži pregled i analizu značajnijih validacijskih svjetskih studija o teoriji mentalnog samo-upravljanja kao uvod u bosasko-hercegovačke studije o validnosti teorije. Rezultati do kojih smo došli ukazuju na konstruktnu, internu i eksternu validnost teorije mentalnog samo-upravljanja. Temeljni mjerni instrument operacionaliziranja teorije, bosansko-hercegovačka verzija Upitnika o stilovima mišljenja, kroz prizmu dvije psihometrijske teorije (tradicije)-Klasičnu teoriju testa i Teoriju ajtemskog odgovora, demonstrirao je zadovoljavajuće psihometrijske karakteristike. Došli smo do saznanja, kao i drugi istraživači u svijetu, o potrebi restrukturiranja pet-dimenzionalnog na tri-dimenzionalni model teorije. Rezultati o eksternome validiranju ukazuju da postoje logički, psihološki i kulturalno konzistentne relacije između stilova mišljenja i različitih socio-demografskih varijabli koje substancijalno podržavaju konvergentnu i diskriminantnu validnost teorije. Ovdje naročito ističemo demokratski odgojni stil i nastavni polimetodizam kao moguće poticajne faktore kreativnost-generirajućih stilova mišljenja te autokratski odgojni stil i monometodizam kao generatore egzekutivnih stilova mišljenja. Utvrdili smo, takođe, kako temeljem intelektualnih stilova-stilova mišljenja koje preferiraju, naši mladi imaju izraženije kreativne potencijale nego njihovi vršnjaci iz drugačijeg kulturalnog miljea.